Ένα ευρύτερο διπλωματικό, πολιτικό, οικονομικό και ενεργειακό παιχνίδι άρχισε να ξετυλίγεται με την αποκάλυψη του σκανδάλου διαφθοράς στο ευρωκοινοβούλιο. Δεν είναι τυχαίο ότι την περασμένη Κυριακή και εν μέσω Qatargate διπλωμάτης της χώρας του Κόλπου δήλωσε πως τα όποια μέτρα παίρνει η Ε.Ε. κατά του Κατάρ σε σχέση με την υπόθεση διαφθοράς θα έχουν «αρνητικό αντίκτυπο» στις σχέσεις με το εμιράτο, αλλά και στον παγκόσμιο εφοδιασμό φυσικού αερίου, σύμφωνα με την εφημερίδα Le Soir.
«Η απόφαση να επιβληθεί ένας τέτοιος μεροληπτικός περιορισμός, που περιορίζει τον διάλογο και τη συνεργασία με το Κατάρ προτού τελειώσει η νομική διαδικασία, θα επηρεάσει αρνητικά την περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, καθώς και τις συνεχιζόμενες συζητήσεις για την παγκόσμια ενεργειακή φτώχεια και ασφάλεια», είπε ο διπλωμάτης του Κατάρ.
«Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς που συνδέουν την κυβέρνησή μας με ανάρμοστη συμπεριφορά», συμπλήρωσε, και συνέχισε λέγοντας πως η Ντόχα δέχεται ανεξέλεγκτα κριτική και επίθεση τις τελευταίες ημέρες.
Στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, κανείς δεν ελαχιστοποιεί τη σοβαρότητα των υποψιών για διαφθορά. Και ο πιθανός αντίκτυπός του στην ποιότητα των διμερών σχέσεων.
Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας «off the record», υπενθυμίζει ότι το Κατάρ «έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο» στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, προσφέροντας τις υπηρεσίες του φυσικού αερίου όταν η ΕΕ αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά το ρωσικό φυσικό αέριο ενώ το Κρεμλίνο προέβλεψε και έκλεισε τις στρόφιγγες. «Αλλά δεν είμαι αφελής: (αυτή η περίπτωση) θα κάνει τη σχέση πολύ πιο δύσκολη».
«Η συνεργασία συνεχίζεται»
Ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ συζήτησε την υπόθεση με τον Υπουργό Εξωτερικών του Κατάρ στις 20 Δεκεμβρίου στο περιθώριο συνόδου κορυφής στη Μέση Ανατολή στην Ιορδανία. «Συζήτησα όχι μόνο τα περιφερειακά ζητήματα και τις διμερείς μας σχέσεις - που έχουν σημειώσει θετική εξέλιξη τον τελευταίο καιρό - αλλά και τις συνεχιζόμενες έρευνες για διαφθορά κατά μελών και προσωπικού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διενεργούνται από τις βελγικές αρχές», αναφέρει ο επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε. στο «μπλογκ» του, που δημοσιεύτηκε την παραμονή των Χριστουγέννων.
«Εξέφρασα τις ανησυχίες αρχής μου για αυτό το σοβαρό θέμα και υπογράμμισα την πολιτική μηδενικής ανοχής της ΕΕ σε αυτό το θέμα», συνέχισε η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε. «Οι ομολόγοί μας αρνήθηκαν ότι το Κατάρ εμπλέκεται σε αυτή την υπόθεση, λυπούνται που δεν ενημερώθηκαν επίσημα για τους ισχυρισμούς από τις αντίστοιχες αρχές και δεν εκτιμούν ότι κρίνονται βάσει εικασιών των μέσων ενημέρωσης. Συμφωνήσαμε να υποστηρίξουμε πλήρως μια εις βάθος έρευνα από τις βελγικές δικαστικές αρχές και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προκειμένου να ρίξουμε πλήρες φως σε αυτό το θέμα».
Ερωτηθείς την Τετάρτη σχετικά με το χρονοδιάγραμμα για μια «ομαλοποίηση» των σχέσεων με το Κατάρ, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής απάντησε απότομα: «Δεν έχω ακούσει για «μη κανονικές» σχέσεις με το Κατάρ. Η ΕΕ έχει διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ. Συνεργαζόμαστε με το Κατάρ σε παγκόσμια, περιφερειακά, διμερή ζητήματα και αυτή η συνεργασία συνεχίζεται».
Στον απόηχο της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όπως ο Σαρλ Μισέλ, ζήτησε από τον Εμίρη του Κατάρ να προμηθευτεί φυσικό αέριο. Με επιτυχία. Τον Σεπτέμβριο, ο Σαρλ Μισέλ εγκαινίασε τις εγκαταστάσεις μιας αντιπροσωπείας της ΕΕ στο Κατάρ στη Ντόχα. «Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι η φιλία με το Κατάρ αποτελεί σημαντικό μοχλό για την από κοινού αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων», είπε τότε ο Μισέλ, αναφέροντας τις «παγκόσμιες προκλήσεις που σχετίζονται με τον ενεργειακό τομέα, την οικονομική ανάπτυξη και την ασφάλεια». Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε επίσης ότι είναι πεπεισμένος ότι «για το ζήτημα της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου», «θα μπορέσουμε να λάβουμε ισχυρές αποφάσεις ως προς αυτό, τις επόμενες εβδομάδες». Το έργο έχει πλέον παγώσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο…
Aέριο και ηθική
Ο ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ που αναφέρθηκε παραπάνω υπενθυμίζει ότι οι χώρες του Κόλπου «είναι σε θέση να επιλέξουν τους εταίρους τους». Το σκάνδαλο, όπως ομολόγησε ο Σαρλ Μισέλ στο Politico την περασμένη Τετάρτη, είναι «δραματικό και επιζήμιο για την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ωστόσο, το Κατάρ έχει επίσης συμφέρον να διατηρήσει καλές σχέσεις με τον νέο μεγάλο πελάτη του.
Το Κατάρ φιλοξενεί το δεύτερο μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά τη Ρωσία. Είναι ο τέταρτος παραγωγός και ο πρώτος εξαγωγέας μεταξύ των παραγωγών στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, πρώτα στην Ασία. Επιπλέον, το εμιράτο καταβάλλει μια τεράστια προσπάθεια να αυξήσει την παραγωγή του, ιδίως χάρη στις επενδύσεις της γαλλικής εταιρείας Total Energie, σε σημείο να διεκδικεί την πρώτη θέση μεταξύ των εξαγωγέων έως το 2026, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς.
Η ΕΕ θα ήταν ιδανική, όπου οι τιμές είναι υψηλές: μια καλή συμφωνία για τους πωλητές! Η Γερμανία και η ισχυρή βιομηχανία της βασίζονται στη χώρα για να αντισταθμίσει τη συνολική απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου, με ένα 15ετές συμβόλαιο να διακυβεύεται. Το ίδιο και για την Ιταλία. Το Κατάρ ήταν ήδη ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην ΕΕ το 2021, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ΕΕ είναι σε ζήτηση. Και όχι λίγο. «Παρά τα μέτρα που λάβαμε, θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε έλλειμμα έως και 30 δισεκατομμύρια m³ φυσικού αερίου το επόμενο έτος», ανέφερε η von der Leyen στις 12 Δεκεμβρίου. «Η πρώτη (προτεραιότητα) προφανώς αφορά την προμήθεια LNG. Για το σκοπό αυτό, πρέπει φυσικά να εντείνουμε περαιτέρω τη δράση μας με τους διεθνείς εταίρους μας».
Και αν κατά τύχη η βελγική δικαιοσύνη ενοχοποιούσε επισήμως το Κατάρ στην τεράστια έρευνα της για διαφθορά – κάτι που δεν έχει κάνει μέχρι στιγμής; Τα αρχεία του φυσικού αερίου και του «Qatargate» «θα παραμείνουν καλά διαχωρισμένα, το Κατάρ δεν θα βάλει φυσικό αέριο στο ισοζύγιο και τα κράτη μέλη δεν θα μεταδώσουν το σκάνδαλο με πολύ θόρυβο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», εκτιμά ο Σάμι Ραμντάνι, ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών και Στρατηγικών Relations (Παρίσι), σύμφωνα με το France24. «Τα ζητήματα προμήθειας φυσικού αερίου δεν ξεπερνιούνται ποτέ από ζητήματα ηθικής».